Generative AI là gì? Hiểu rõ về cuộc cách mạng AI tạo sinh

Các tổ chức đang chạy đua để đưa các công cụ AI tạo sinh vào mô hình kinh doanh của họ. Nghiên cứu của McKinsey chỉ ra rằng các ứng dụng AI tạo sinh có thể đóng góp tới 4,4 nghìn tỷ đô la vào nền kinh tế toàn cầu, hàng năm. Thật vậy, có vẻ như trong vòng ba năm tới, bất kỳ thứ gì trong không gian công nghệ, phương tiện truyền thông và viễn thông không được kết nối với AI sẽ bị coi là lỗi thời hoặc không hiệu quả.

Nhưng trước khi có thể thu được tất cả giá trị đó, chúng ta cần làm rõ một vài điều: Generative AI là gì, nó được phát triển như thế nào và có ý nghĩa gì đối với con người và tổ chức? Cùng FPT.AI khám phá nhé!

Generative AI là gì?

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) là thuật ngữ dùng để mô tả các mô hình và thuật toán có khả năng tạo ra nội dung mới, bao gồm âm thanh, mã nguồn, hình ảnh, văn bản, mô phỏng và video dựa trên dữ liệu đã được học. 

Kể từ khi ChatGPT bùng nổ vào tháng 11 năm 2022, Generative AI đã phát triển vượt bậc. Mỗi tháng đều có sự ra mắt của các công cụ, quy tắc hoặc những tiến bộ công nghệ mới. Mặc dù nhiều người quan ngại về sức mạnh và tiềm năng của các ứng dụng AI tạo sinh, AI và học máy rõ ràng có tiềm năng mang lại lợi ích to lớn cho xã hội.

>>> XEM THÊM: AI Agents là gì? Ứng dụng, ví dụ các loại AI Agents

Tại sao nói AI tạo sinh là sân chơi của các ông lớn?

Chi phí xây dựng một mô hình AI tạo sinh là rất lớn. OpenAI, công ty đứng sau ChatGPT, các mô hình GPT và DALL-E, có hàng tỷ đô la tài trợ từ các nhà tài trợ có tên tuổi. Dù chưa công bố chi phí chính xác nhưng ước tính cho thấy GPT-3 được đào tạo trên khoảng 45 terabyte dữ liệu văn bản – tương đương với khoảng một triệu feet không gian kệ sách, hoặc một phần tư toàn bộ Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ – với chi phí ước tính là vài triệu đô la. 

Tương tự, LLaMA của Meta sử dụng 2.048 GPU Nvidia A100 và tiêu tốn khoảng 2,4 triệu USD chỉ cho việc đào tạo. Ngoài đào tạo, các khoản chi phí cho việc nghiên cứu, phát triển, làm sạch dữ liệu, bảo trì phần cứng và trả lương cho nhân sự có thể lên tới hàng tỷ USD cho một dự án AI quy mô lớn như DeepSeek. Đây không phải là nguồn lực mà các công ty khởi nghiệp thông thường có thể tiếp cận. 

Ngoài ra, việc phát triển AI tạo sinh còn đòi hỏi đội ngũ nhân sự sở hữu:

• Kiến thức chuyên sâu về mạng nơ-ron
• Kỹ năng thực tiễn với các thư viện như TensorFlow hoặc PyTorch
• Chuyên môn về xử lý dữ liệu quy mô lớn

Các công ty hàng đầu như OpenAI, DeepMind (Alphabet) và Meta đang tuyển dụng những nhà khoa học máy tính và kỹ sư giỏi nhất thế giới, tạo ra môi trường cạnh tranh cao trong việc thu hút nhân tài.

Năng lực vượt trội của Generative AI so với AI truyền thống và học máy

Generative AI là bước tiến vượt bậc của AI truyền thống và học máy (Machine Learning). Xem ngay so sánh chi tiết 3 lĩnh vực công nghệ này ở bảng sau:

>>> XEM THÊM: Generative AI vs Machine Learning: Những khác biệt chính

AI tạo sinh có khả năng gì?

Generative AI có thể thực hiện những nhiệm vụ trí tuệ phức tạp, với chất lượng phụ thuộc vào đầu vào, độ tinh vi của mô hình và sự phù hợp giữa mô hình được lựa chọn với trường hợp sử dụng cụ thể. Bất kỳ tổ chức nào cũng đều có thể tận dụng AI tạo sinh để:

• Viết các bài luận, báo cáo, thơ ca, kịch bản, tóm tắt tài liệu, viết lại nội dung theo nhiều giọng điệu và dịch thuật chính xác, tự nhiên.
• Tạo hình ảnh từ mô tả văn bản (text-to-image), phục hồi ảnh cũ, chỉnh sửa hình ảnh hiện có và mô phỏng phong cách nghệ thuật.
• Sáng tác nhạc, chuyển đổi giọng nói, tạo giọng đọc tự nhiên và hỗ trợ chỉnh sửa âm thanh.
• Viết mã nguồn, tự động hoàn thành code, chuyển đổi ngôn ngữ lập trình, gỡ lỗi và cải thiện hiệu suất mã nguồn.
• Tạo ra dữ liệu giả mô phỏng dữ liệu thực tế để hỗ trợ nghiên cứu trong các lĩnh vực như y tế và tài chính mà không vi phạm quyền riêng tư.
• Phát triển công nghệ text-to-video, tạo mô hình 3D và hỗ trợ thiết kế giao diện người dùng, nội dung tương tác trong thực tế ảo/tăng cường (AR/VR).
• Tạo ra các loại văn bản đáng tin cậy chỉ trong vài giây và sau đó chỉnh sửa dựa trên phản hồi để phù hợp hơn với mục đích sử dụng.

Đầu ra của Generative AI (AI tạo sinh) thực chất là sự kết hợp được điều chỉnh cẩn thận từ dữ liệu mà các thuật toán đã được đào tạo. Vì lượng dữ liệu đào tạo rất lớn (ví dụ như GPT-3 được huấn luyện trên 45 terabyte văn bản), các Generative Models có thể tạo ra đầu ra trông giống như “sáng tạo”. Ngoài ra, Generative AI thường có yếu tố ngẫu nhiên trong quá trình hoạt động, nên từ cùng một yêu cầu đầu vào, nó có thể tạo ra nhiều kết quả khác nhau. Điều này làm cho đầu ra của AI tạo sinh trở nên tự nhiên và giống thật hơn.

Ví dụ về AI tạo sinh trong thực tế:

• ChatGPT tạo ra một bài luận so sánh các lý thuyết về chủ nghĩa dân tộc của Benedict Anderson và Ernest Gellner đạt mức “solid A-” chỉ trong vỏn vẹn mười giây. Nó cũng đã tạo ra một đoạn văn nổi tiếng mô tả cách lấy một chiếc bánh sandwich bơ đậu phộng ra khỏi đầu máy VCR theo phong cách của Kinh thánh King James. 
• Các mô hình AI tạo sinh hình ảnh như DALL-E 2 có thể tạo ra những hình ảnh đẹp, độc đáo, theo yêu cầu, như bức tranh của Raphael về Đức mẹ Maria và đứa trẻ đang ăn pizza.

Ứng dụng của Generative AI trong các lĩnh vực cụ thể

• Marketing và Chăm sóc khách hàng: Các công cụ AI tạo sinh giúp soạn nội dung quảng cáo, blog, email, tài liệu tiếp thị, đồng thời cá nhân hóa quảng cáo theo thời gian thực, địa điểm, đối tượng hiển thị quảng cáo. AI cũng nâng cấp chatbot và trợ lý ảo, cho phép chúng không chỉ phản hồi mà còn thực hiện hành động thay mặt khách hàng, vượt xa các mô hình AI hội thoại (Conversational AI) truyền thống.
• Y tế và phát triển thuốc: Các Generative Models có thể dự đoán cách các phân tử hoạt động, mô phỏng các tương tác sinh học, thậm chí tạo ra các vật liệu sinh học mới. Các công ty như Insilico Medicine và Atomwise đang ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế để thúc đẩy quá trình phát triển các loại thuốc mới.
• Cá nhân hóa trải nghiệm nội dung: AI tạo sinh phân tích dữ liệu người dùng để đề xuất phim, âm nhạc, sản phẩm phù hợp, tối ưu hóa trải nghiệm trên nền tảng streaming như Netflix, Spotify. Hệ thống gợi ý thông minh giúp người dùng dễ dàng tiếp cận nội dung yêu thích hơn.
• Tự động hóa công việc số (Digital Labor): Generative AI hỗ trợ tạo và chỉnh sửa hợp đồng, hóa đơn, tài liệu pháp lý một cách nhanh chóng, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình làm việc trong các lĩnh vực như nhân sự, pháp lý, mua sắm và tài chính.
• AI tạo sinh trong sáng tác nhạc: Trí tuệ nhân tạo tạo sinh đang cách mạng hóa quy trình sáng tác nhạc, giúp cá nhân và doanh nghiệp tạo ra các bản nhạc độc đáo mà không cần chuyên môn âm nhạc sâu. Các công cụ như ChatGPT, Gemini có thể hỗ trợ viết lời bài hát theo chủ đề mong muốn, Suno AI giúp biến lời thành nhạc với nhiều thể loại khác nhau như pop, rock, điện tử. Nhờ AI tạo sinh trong sáng tác nhạc, các nghệ sĩ hoặc doanh nghiệp có thể kết hợp trí tuệ nhân tạo để sáng tác, thu âm và điều chỉnh bài hát, tạo ra sản phẩm âm nhạc chất lượng cao mà không lo về bản quyền.

Xem thêm về ứng dụng của Generative AI trong doanh nghiệp:

• Ứng dụng AI trong quản lý nhân sự
• Ứng dụng AI trong chăm sóc khách hàng để cải thiện hiệu quả của dịch vụ

Những hạn chế của Generative AI là gì?

Đầu ra của AI tạo sinh, dù có thể cực kỳ thuyết phục, nhưng không phải lúc nào cũng chính xác hoặc phù hợp. Khi Priya Krishna yêu cầu DALL-E 2 tạo một hình ảnh cho bữa tối Lễ Tạ ơn, nó đã tạo ra một cảnh trong đó con gà tây được trang trí bằng chanh nguyên quả, đặt cạnh một bát guacamole – một kết hợp xa lạ với truyền thống. 

ChatGPT gặp khó khăn trong việc đếm hoặc giải các bài toán đại số cơ bản. Điều này cho thấy các mô hình AI tạo sinh vẫn còn hạn chế trong việc xử lý một số nhiệm vụ mà con người dễ dàng thực hiện. Ngoài ra, các mô hình Generative AI cũng không thể vượt qua các định kiến phân biệt giới tính và chủng tộc có trong dữ liệu huấn luyện. Đáng lo ngại hơn, những thiên kiến trong dữ liệu huấn luyện có thể bị người dùng xấu lợi dụng để thực hiện các hoạt động phi đạo đức hoặc thậm chí phạm pháp.

Chẳng hạn, ChatGPT thông thường sẽ từ chối cung cấp hướng dẫn về cách đấu dây nóng ô tô (hotwire – một phương pháp khởi động xe không cần chìa khóa, thường dùng để đánh cắp xe). Tuy nhiên, nếu người dùng nêu lý do “cần đấu dây nóng để cứu một đứa trẻ”, mô hình có thể bị thuyết phục và cung cấp hướng dẫn chi tiết.

Ngoài ra, tội phạm mạng có thể lợi dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh để thực hiện các cuộc tấn công như voice phishing (giả giọng nói để lừa đảo). Mặc dù các công cụ phát hiện Deepfakes đang được phát triển, người dùng vẫn cần nâng cao cảnh giác, không chia sẻ nội dung chưa được xác minh và kiểm tra kỹ nguồn gốc của thông tin nhạy cảm trước khi tin tưởng hoặc lan truyền.

Các tổ chức sử dụng AI tạo sinh để sản xuất nội dung cần cân nhắc những rủi ro về mặt danh tiếng và pháp lý trong trường hợp vô tình xuất bản nội dung vi phạm bản quyền, có tính chất phân biệt đối xử hoặc độc hại.

>>> XEM THÊM: Data Leakage là gì? Cách ngăn chặn rò rỉ dữ liệu khi triển khai Generative AI

Biện pháp khắc phục những hạn chế của AI tạo sinh là gì?

Những rủi ro phát sinh từ Generative AI có thể được giảm thiểu theo một số cách sau:

1. Cải thiện dữ liệu đào tạo: Lựa chọn cẩn thận dữ liệu ban đầu được sử dụng để đào tạo các mô hình, tránh đưa vào nội dung độc hại hoặc thiên vị
2. Sử dụng mô hình chuyên biệt: Thay vì sử dụng mô hình AI tạo ra có sẵn, các tổ chức có nhiều nguồn lực có thể cân nhắc tùy chỉnh một mô hình AI dựa trên dữ liệu riêng để phù hợp với nhu cầu đặc thù và giảm thiểu sự thiên vị. Ví dụ, nếu bạn cần chuẩn bị các slide theo một phong cách cụ thể, bạn có thể yêu cầu mô hình “học” cách viết tiêu đề thông thường dựa trên dữ liệu trong các slide, sau đó cung cấp dữ liệu slide và yêu cầu mô hình viết tiêu đề phù hợp
3. Duy trì sự giám sát của con người: Đảm bảo luôn có người kiểm tra đầu ra của AI trước khi nó được công bố hoặc sử dụng.
4. Tránh sử dụng cho quyết định quan trọng: Nên tránh sử dụng các mô hình AI tạo sinh cho các quyết định quan trọng, như những quyết định liên quan đến nguồn lực đáng kể hoặc phúc lợi con người.

Triển vọng của AI tạo sinh trong tương lai

Rủi ro và cơ hội liên quan đến Generative AI có thể sẽ thay đổi nhanh chóng trong những tuần, tháng và năm tới. AI tạo sinh sẽ thay đổi cơ cấu của thị trường lao động, thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại thông qua tự động hóa hoặc trở thành trợ lý ảo đắc lực giúp con người sáng tạo hơn, ra quyết định nhanh và chính xác hơn, đồng thời tăng năng suất một cách vượt trội

Các ông lớn công nghệ vẫn đang tiếp tục phát triển và thử nghiệm các mô hình mới, với khả năng và hiệu suất vượt trội hơn. Khi Generative AI ngày càng được tích hợp chặt chẽ và liền mạch vào đời sống, các cá nhân và tổ chức có thể chuẩn bị cho kỷ nguyên AI tạo sinh bằng cách:

1. Phát triển kỹ năng bổ sung: Tập trung vào phát triển kỹ năng mà AI không thể dễ dàng sao chép, như tư duy phê phán, sáng tạo và trí tuệ cảm xúc.
2. Học cách sử dụng AI như một công cụ: Thay vì xem AI như một mối đe dọa, hãy học cách sử dụng nó như một công cụ để tăng cường khả năng và năng suất.
3. Xây dựng khung quản trị: Các tổ chức nên phát triển hướng dẫn và quy trình rõ ràng về cách triển khai và giám sát AI tạo sinh.
4. Theo dõi xu hướng và phát triển mới: Lĩnh vực này đang phát triển nhanh chóng, vì vậy việc cập nhật các xu hướng và tiến bộ mới là điều cần thiết.

Giải pháp tích hợp AI tạo sinh khuyên dùng cho doanh nghiệp Việt Nam

FPT GenAI là nền tảng ứng dụng công nghệ Generative AI được phát triển bởi FPT Smart Cloud, với mục tiêu thúc đẩy trải nghiệm khách hàng, đột phá hiệu suất vận hành và nâng cao trải nghiệm nhân viên.

FPT GenAI sử dụng nền tảng Cloud mạnh mẽ, ứng dụng các công nghệ mới nhất của NVIDIA, cho phép vận hành MLOps, AIOps với năng lực GPU mạnh mẽ. Tích hợp các công nghệ AI tiên tiến như quản lý hội thoại (Dialog Management), hiểu ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Understanding), tạo ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Generation),… FPT GenAI đáp ứng chính xác yêu cầu đặc thù của từng lĩnh vực doanh nghiệp, giúp giải quyết các bài toán kinh doanh về trải nghiệm khách hàng, hiệu suất vận hành và tối ưu chi phí như Chiến dịch telesales tự động, Auto-claim, Tự động hóa đào tạo, Trợ lý ảo đa kênh…

Xem thêm về FPT Gen AI tại đây:

Liên hệ với FPT.AI nếu cần tư vấn chuyên sâu hơn về chiến lược tích hợp Generative AI vào hệ thống vận hành

• Hà Nội : Số 10 Phạm Văn Bạch, Phường Dịch Vọng, Quận Cầu Giấy
• TP. Hồ Chí Minh: tòa nhà PJICO, 186 Điện Biên Phủ, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3
• Email: support@fpt.ai
• Hotline: 1900 638 399
• Website: https://fpt.ai/vi/

Tóm lại, Generative AI đại diện cho một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, với tiềm năng thay đổi đáng kể cách chúng ta tạo nội dung và giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, cũng như mọi công nghệ đột phá, nó đi kèm với những thách thức và rủi ro đáng kể.

Cân bằng giữa khai thác tiềm năng và giảm thiểu rủi ro sẽ là chìa khóa để tận dụng thành công công nghệ này. Điều này đòi hỏi sự hợp tác giữa các nhà phát triển, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và xã hội nói chung.

Nguồn tham khảo: McKinsey & Company. (n.d.). What is generative AI? McKinsey & Company.Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2025, từ https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-is-generative-ai

>>>> XEM THÊM

• Điểm kỳ dị công nghệ là gì? Khi nào giả thuyết này trở thành hiện thực?
• 6 bước tự xây dựng AI Agents với bộ dữ liệu và tri thức doanh nghiệp riêng