Bài viết

AI tra cứu luật: Xu hướng mới trong tiếp cận và áp dụng pháp luật

Tháng Chín 25, 2025

Chia sẻ với:

Nội dung bài viết

Khi chuyển đổi số lan rộng đến mọi lĩnh vực, ngành pháp lý cũng không nằm ngoài xu thế đó. AI tra cứu luật đang trở thành công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận và áp dụng quy định pháp luật một cách chính xác, kịp thời. Nhờ khả năng phân tích ngôn ngữ tự nhiên và xử lý dữ liệu quy mô lớn, AI giúp đơn giản hóa quá trình tra cứu văn bản, giảm sai sót và tăng hiệu quả trong quản trị pháp lý, đặc biệt với những doanh nghiệp hoạt động đa lĩnh vực, đa quốc gia. Cùng FPT.AI tìm hiểu về AI tra cứu luật qua bài viết sau!

AI tra cứu luật là gì?

AI tra cứu luật là hệ thống ứng dụng trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) để hiểu, tìm kiếm và tóm tắt nội dung pháp lý một cách tự động. Khác với các công cụ tra cứu truyền thống chỉ hiển thị danh sách văn bản hoặc tệp PDF, AI có khả năng hiểu nhờ công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing – NLP), giúp người dùng đặt câu hỏi như đang trò chuyện với một chuyên gia pháp lý thực thụ.

Các chatbot AI tra cứu luật thường được xây dựng dựa trên nền tảng xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và máy học (Machine Learning), kết hợp với kho dữ liệu pháp luật phong phú gồm hàng trăm nghìn văn bản về thuế, lao động, đất đai, doanh nghiệp hay bảo hiểm. Nhờ đó, hệ thống có thể phản hồi nhanh chóng, chính xác và phù hợp với từng ngữ cảnh câu hỏi.

Không chỉ dừng ở việc cung cấp thông tin, AI tra cứu luật còn hỗ trợ doanh nghiệp tư vấn pháp lý 24/7, kể cả ngoài giờ hành chính hay ngày lễ, giúp tiết kiệm thời gian tra cứu, nâng cao năng suất và đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật kịp thời.

Về lâu dài, AI pháp luật (Legal AI) được xem là bước tiến mới giúp phổ cập tri thức pháp lý tới cộng đồng, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp lý, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, phân tích và áp dụng quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh.

AI tra cứu luật giúp người dùng đặt câu hỏi như đang trò chuyện với chuyên gia pháp lý thật sự

>>> XEM THÊM: Trợ lý ảo là gì? Tính năng, lợi ích của 9 phần mềm trợ lý ảo

Cách AI hoạt động trong việc tra cứu văn bản pháp luật

Hệ thống AI tra cứu luật vận hành dựa trên sự kết hợp của các công nghệ lõi như xử lý ngôn ngữ pháp lý (Legal NLP), trích xuất thông tin (Information Retrieval) và tóm tắt – diễn giải ngữ nghĩa (Summarization & Interpretation).

Phân tích ngôn ngữ pháp lý (Legal NLP): AI có khả năng “hiểu” cấu trúc đặc thù của văn bản pháp luật, bao gồm điều, khoản, mục, điểm và nhận biết mối quan hệ giữa các quy định. Nhờ đó, hệ thống không chỉ tìm kiếm theo từ khóa mà còn hiểu ngữ cảnh và mục đích của câu hỏi.
Trích xuất thông tin (Information Retrieval): AI không đơn thuần trả về danh sách văn bản, mà sẽ lọc và hiển thị những điều khoản liên quan nhất dựa trên câu hỏi người dùng. Điều này giúp tiết kiệm thời gian tra cứu và hạn chế bỏ sót quy định quan trọng.
Tóm tắt và diễn giải nội dung (Summarization & Interpretation): Hệ thống tự động viết lại điều luật bằng ngôn ngữ dễ hiểu, đồng thời cung cấp liên kết đến điều khoản gốc để người dùng kiểm chứng.

Ví dụ: Khi nhập “nghĩa vụ bảo hành nhà ở”, AI sẽ tự động trích xuất các quy định từ Luật Nhà ở và Nghị định hướng dẫn liên quan, sau đó hiển thị bản tóm tắt cùng trích dẫn pháp lý chính xác.

AI tra cứu luật vận hành dựa trên Legal NLP, Information Retrieval và Summarization & Interpretation

>>> XEM THÊM: Kịch bản chatbot mẫu và hướng dẫn xây dựng kịch bản chi tiết

Ứng dụng thực tế của AI tra cứu luật hiện nay

Dưới đây là những ứng dụng thực tế của AI tra cứu luật:

Tra cứu nhanh văn bản pháp luật

Nhờ ứng dụng AI tra cứu văn bản pháp luật, luật sư, doanh nghiệp, sinh viên và người dân có thể tìm ra các quy định liên quan trong hàng nghìn văn bản chỉ trong vài giây. Công nghệ này sử dụng các mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và tìm kiếm ngữ nghĩa để truy vấn theo câu hỏi thực tế thay vì từ khóa đơn giản. Ví dụ, một bộ phận pháp lý của doanh nghiệp có thể nhập truy vấn như “quy định về quyền lợi người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng” và ngay lập tức nhận được điều khoản, nghị định liên quan cùng bản tóm tắt dễ hiểu thay vì phải tự tra cứu từng văn bản PDF, cổng dữ liệu hoặc danh mục thủ công.

AI hỗ trợ tra cứu nhanh các văn bản pháp luật

Tóm tắt và diễn giải nội dung luật dễ hiểu hơn

Một trong những ưu điểm nổi bật của AI tra cứu luật là khả năng tóm tắt và diễn giải nội dung pháp lý theo cách ngắn gọn, dễ hiểu. Thay vì phải đọc hàng chục trang văn bản, người dùng có thể nhanh chóng nắm được tinh thần, nội dung cốt lõi của điều luật, nghị định hoặc thông tư chỉ trong vài dòng.

Công nghệ Natural Language Processing (NLP) và Generative AI giúp hệ thống không chỉ trích xuất thông tin mà còn diễn giải lại bằng ngôn ngữ thân thiện, phù hợp với từng đối tượng từ luật sư, nhân viên pháp chế đến người dân phổ thông. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc tra cứu, so sánh quy định giữa các văn bản và giúp tiết kiệm đáng kể thời gian xử lý công việc.

Hỗ trợ kiểm tra hiệu lực và mối liên hệ giữa các văn bản

Một trong những ứng dụng quan trọng của AI trong lĩnh vực pháp lý là tự động phát hiện và cập nhật hiệu lực của văn bản pháp luật. Hệ thống có thể nhận biết khi một điều khoản, nghị định hoặc thông tư đã bị thay thế, sửa đổi hay bãi bỏ, đồng thời tự động liên kết tới các văn bản mới có liên quan. Nhờ vậy, người dùng có thể nhanh chóng nắm bắt được quy định đang có hiệu lực mà không bị nhầm lẫn hoặc dựa trên thông tin lỗi thời.

Hỗ trợ người dùng kiểm tra hiệu lực và mối liên hệ giữa các văn bản

>>> XEM NGAY: Dialog Management và vai trò trong việc phát triển chatbot

Phân tích và so sánh các quy định tương tự

AI pháp lý không chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm thông tin mà còn có khả năng phân tích, đối chiếu và so sánh các quy định tương tự giữa nhiều văn bản khác nhau. Ví dụ, khi người dùng cần so sánh quy định về thuế trong Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý thuế, hệ thống có thể tự động trích xuất các điều khoản liên quan, làm nổi bật điểm giống và khác giữa hai văn bản hoặc giữa các phiên bản luật ở các giai đoạn khác nhau.

Hỗ trợ học tập và nghiên cứu pháp lý

AI tra cứu luật đang trở thành trợ lý học tập đắc lực cho sinh viên và giảng viên ngành luật, giúp quá trình nghiên cứu trở nên hiệu quả và dễ tiếp cận hơn. Khi được tích hợp vào cổng thông tin pháp lý hoặc ứng dụng học luật, hệ thống AI có thể tự động tạo tóm tắt, gợi ý đề cương nghiên cứu, phân tích nội dung điều luật và tra cứu nhanh các văn bản liên quan chỉ trong vài giây.

AI pháp luật hỗ trợ quá trình học tập và nghiên cứu pháp lý

Tự động hóa quy trình đặt lịch hẹn giữa khách hàng và luật sư

Một trong những ứng dụng thực tiễn nổi bật của AI trong lĩnh vực pháp lý là khả năng tự động hóa quy trình đặt lịch hẹn giữa khách hàng và luật sư. Thông qua chatbot AI, hệ thống có thể trao đổi trực tiếp với khách hàng bằng các câu hỏi đơn giản để thu thập thông tin như loại vụ việc, thời gian mong muốn, hoặc lĩnh vực pháp lý cần tư vấn. Sau đó, AI sẽ tự động sắp xếp lịch hẹn phù hợp với lịch làm việc của luật sư, đồng thời tổng hợp dữ liệu và gửi trước nội dung tóm tắt để luật sư có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước buổi gặp.

Hỗ trợ nâng cao hiệu quả công tác hành chính

Ứng dụng AI tra cứu luật trong lĩnh vực hành chính công đang giúp công chức, cán bộ dễ dàng tra cứu quy định pháp lý ngay trong quá trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ của người dân. Thay vì phải tìm kiếm thủ công qua hàng trăm văn bản, hệ thống AI có thể tự động truy xuất quy định liên quan, kiểm tra hiệu lực văn bản, và gợi ý căn cứ pháp lý phù hợp chỉ trong vài giây.

Trợ lý pháp luật thông minh của FPT – Libra: Nhanh, chính xác, bảo mật tuyệt đối

Libra là trợ lý pháp lý ứng dụng AI tiên tiến do FPT phát triển, đánh dấu bước tiến mới trong việc số hóa và tự động hóa quy trình tra cứu pháp luật tại Việt Nam. Được thiết kế dành cho cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức pháp lý, Libra giúp người dùng tra cứu văn bản nhanh chóng, chính xác và an toàn tuyệt đối, vượt trội hơn hẳn so với các công cụ tìm kiếm truyền thống. Một số ưu điểm nổi bật của Libra có thể kể đến như:

Tra cứu nhanh – chính xác – bảo mật tuyệt đối: Tìm kiếm hàng nghìn văn bản pháp luật chỉ trong vài giây, với cơ chế mã hóa dữ liệu đảm bảo an toàn thông tin người dùng.
Xử lý linh hoạt nhiều định dạng: Nhận diện và phân tích được cả tài liệu giấy, file PDF, file scan, tự động trích dẫn nguồn từ các văn bản pháp luật chính thống.
Hiểu ngữ cảnh và đối chiếu quy định: Không chỉ tra từ khóa, Libra phân tích nội dung, so sánh điều luật liên quan và đưa ra câu trả lời phù hợp thực tiễn.
Bảo mật hạ tầng vượt trội: Có thể triển khai trên private cloud hoặc on-premises, đáp ứng các yêu cầu cao về bảo mật dữ liệu nội bộ.
Hỗ trợ chuyển đổi số ngành pháp lý: Giúp cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức tăng hiệu quả làm việc, giảm rủi ro pháp lý và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực pháp luật.

Không chỉ là công cụ tra cứu, Libra là một “trợ lý pháp luật thông minh” đáng tin cậy, đồng hành cùng các đơn vị trong việc nâng cao năng suất và chuẩn hóa hoạt động pháp lý trong kỷ nguyên số.

Libra là trợ lý pháp luật thông minh giúp doanh nghiệp chuẩn hóa hoạt động pháp lý trong kỷ nguyên số

Các nền tảng AI tra cứu luật phổ biến tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhiều nền tảng AI tra cứu luật đã được phát triển nhằm giúp người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý tiếp cận quy định pháp luật nhanh và chính xác hơn như:

AI Pháp Luật Quốc Gia: Ứng dụng AI trong tra cứu, hỏi đáp pháp lý đa lĩnh vực (lao động, đất đai, dân sự, hình sự…), trích xuất chính xác điều khoản và văn bản liên quan.
AI Luật (LuatVietnam): Kết hợp dữ liệu pháp lý tiếng Việt và AI ngôn ngữ tự nhiên, cho phép người dùng hỏi bằng ngôn ngữ đời thường và nhận phản hồi từ nguồn chính thống, dễ hiểu và rõ ràng.
AI Tra Cứu Luật: Hỗ trợ tra cứu, đối chiếu, kiểm tra hiệu lực văn bản và tóm tắt quy định pháp luật bằng công nghệ NLP, phục vụ luật sư, công chức và chuyên viên pháp chế.

Những nền tảng này đang góp phần đưa pháp luật trở nên dễ hiểu và dễ tiếp cận hơn, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp lý Việt Nam.

Thách thức khi sử dụng AI tra cứu luật

Dù mang lại nhiều tiện ích trong việc tìm kiếm và hiểu quy định pháp lý, AI tra cứu luật vẫn tồn tại một số hạn chế và thách thức cần được nhận diện rõ:

Nguy cơ sai lệch hoặc diễn giải sai điều luật: Dữ liệu huấn luyện hoặc thuật toán chưa đủ tinh chỉnh có thể khiến AI hiểu nhầm ngữ cảnh pháp lý, đặc biệt với các quy định phức tạp hoặc có nhiều ngoại lệ.
Chưa phân biệt rõ hiệu lực văn bản: Hệ thống AI cần được cập nhật thường xuyên, bởi pháp luật Việt Nam thay đổi liên tục (sửa đổi, bổ sung, hết hiệu lực). Nếu dữ liệu không được cập nhật kịp thời, kết quả tra cứu có thể sai thời điểm hoặc dẫn chiếu nhầm văn bản.
Thiếu trách nhiệm pháp lý: AI không thể chịu trách nhiệm khi đưa ra thông tin sai lệch. Người dùng dù là luật sư, doanh nghiệp hay cá nhân vẫn phải kiểm chứng và tự chịu trách nhiệm cho quyết định cuối cùng.

Vì vậy, AI chỉ nên được xem là công cụ hỗ trợ tra cứu, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả, không phải là nguồn tham khảo pháp lý chính thức.

AI chỉ đưa ra thông tin tra cứu, không phải là nguồn tham khảo pháp lý chính thức

Khuyến nghị: Không nên lạm dụng AI trong công tác pháp lý

Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích trong việc tra cứu và xử lý thông tin pháp luật, việc lạm dụng hoặc sử dụng thiếu kiểm soát có thể dẫn đến sai sót và rủi ro pháp lý. Để khai thác hiệu quả công nghệ này, người dùng cần lưu ý một số khuyến nghị quan trọng sau:

Luôn kiểm chứng thông tin: Kết quả AI đưa ra cần được đối chiếu với văn bản pháp luật gốc hoặc tham khảo ý kiến từ luật sư, chuyên gia pháp lý trước khi áp dụng.
Kết hợp con người và máy móc: AI chỉ nên đóng vai trò trợ lý hỗ trợ tra cứu, tóm tắt, phân tích, không thể thay thế tư duy pháp lý, kinh nghiệm hành nghề và phán đoán chuyên môn của con người.
Sử dụng nền tảng có kiểm chứng nguồn dữ liệu: Ưu tiên các hệ thống minh bạch, có trích dẫn điều khoản, nguồn gốc văn bản và lưu vết truy xuất rõ ràng.
Tuân thủ quy định về bảo mật dữ liệu: Tuyệt đối không nhập thông tin nhạy cảm, hợp đồng mật hoặc dữ liệu khách hàng lên các nền tảng AI công cộng.
Đào tạo người dùng nội bộ: Doanh nghiệp và tổ chức cần đào tạo nhân viên pháp chế về cách sử dụng AI đúng mục đích, hiểu rõ giới hạn trách nhiệm và phạm vi áp dụng.

AI tra cứu luật đang mở ra một kỷ nguyên mới trong việc tiếp cận và áp dụng pháp luật tại Việt Nam, giúp rút ngắn thời gian tìm kiếm, nâng cao tính chính xác và hỗ trợ cả chuyên gia lẫn người dân hiểu luật dễ dàng hơn. Tuy nhiên, để công nghệ này phát huy hiệu quả, con người vẫn đóng vai trò trung tâm trong việc kiểm chứng, định hướng và đưa ra quyết định pháp lý cuối cùng.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, những giải pháp như FPT AI Libra chính là minh chứng rõ nét cho tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong việc hỗ trợ hành chính, tư vấn pháp lý và thúc đẩy minh bạch thông tin pháp luật, hướng đến một hệ thống pháp lý hiện đại, công bằng và dễ tiếp cận cho mọi người.

CÔNG TY TNHH FPT SMART CLOUD

Hotline: 1900638399

Địa chỉ: