Cùng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), Deepfake nổi lên như một công nghệ tiên tiến, cho phép tổng hợp hình ảnh, âm thanh và video tạo ra nội dung giả mạo có khả năng đánh lừa người xem. Mặc dù có nhiều ứng dụng tích cực nhưng khi rơi vào tay kẻ xấu, Deepfake có thể biến thành công cụ cực kỳ nguy hiểm. Cùng FPT.AI tìm hiểu tại sao công nghệ Deepfake lại gây ra nhiều lo ngại đến vậy trong bài viết sau.
Deepfake là gì?
Deepfake là sự kết hợp giữa “Deep Learning” (học sâu) và “fake” (giả). Đây là công nghệ sử dụng các thuật toán học sâu và học máy (Machine Learning) để tạo ra hình ảnh, video hoặc âm thanh giả mạo với độ chân thực cao.

Công nghệ này ban đầu được ứng dụng trong lĩnh vực giải trí, như hoán đổi khuôn mặt diễn viên nổi tiếng vào các vai diễn khác nhau hoặc thay đổi giọng nói của người nổi tiếng nhằm tạo ra nội dung giải trí.
Với sự phát triển mạnh mẽ của AI trong năm 2023, các ứng dụng Deepfake như Synthesia.io đã giúp người dùng tiếp cận công nghệ này dễ dàng hơn. Tuy nhiên, chính vì lý do này, việc sử dụng công nghệ Deepfake cũng đang gây ra nhiều vấn đề phức tạp và hậu quả đáng lo ngại.

Cách thức hoạt động của công nghệ Deepfake
Deepfake hoạt động dựa trên quá trình học sâu của trí tuệ nhân tạo, cho phép thay thế khuôn mặt một người (đối tượng A) bằng khuôn mặt của người khác (đối tượng B) với độ chân thực cao.
Cốt lõi của quy trình này là việc hình ảnh nén của đối tượng A được đưa vào bộ giải mã của đối tượng B. Bộ giải mã sẽ tái tạo khuôn mặt của đối tượng B mang theo biểu cảm và góc nhìn của đối tượng A. Quá trình xử lý diễn ra liên tục và tỉ mỉ để tạo ra kết quả chân thực nhất có thể.
Quy trình Deepfake có thể tóm tắt qua bốn bước chính:
- Thu thập dữ liệu: Tập hợp một lượng lớn hình ảnh, video hoặc âm thanh của cả hai đối tượng – người cung cấp khuôn mặt/giọng nói và người được thay thế.
- Phân tích dữ liệu: Sử dụng AI phân tích chi tiết các đặc điểm khuôn mặt, giọng nói và cử chỉ của cả hai đối tượng.
- Tạo mô hình: Xây dựng mô hình AI có khả năng tổng hợp nội dung mới dựa trên dữ liệu đã được phân tích.
- Tổng hợp nội dung: Ứng dụng mô hình AI để thay thế khuôn mặt/giọng nói từ đối tượng nguồn vào video, hình ảnh hoặc bản ghi âm của đối tượng đích.

>>>> XEM THÊM: Công nghệ nhận diện gương mặt trong ngân hàng và 4 ứng dụng thực tiễn
Review chi tiết 12 phần mềm, website và ứng dụng tạo Deepfake hàng đầu hiện nay
Tên | Loại | Nền tảng hỗ trợ | Tính năng nổi bật |
Deepfakes Web β | Website | Windows, MacOS | Sử dụng deep learning để thu thập dữ liệu khuôn mặt, tạo video và ảnh động GIF. |
Faceswap.dev | Website/Phần mềm tạo Deepfake mã nguồn mở, miễn phí,phù hợp cho mục đích học tập và đào tạo | Windows, MacOS | Sử dụng Tensorflow, Keras và Python tạo ảnh chuyển đổi khuôn mặt |
DeepFaceLab | Phần mềm deepfake mạnh mẽ dành cho nghiên cứu | Windows, Linux |
|
Zao App | Ứng dụng | Android, iOS | Tự động tạo video Deepfake với thao tác đơn giản |
Wombo | Ứng dụng | Android |
|
Lensa AI | Ứng dụng tạo Deepfake trả phí (từ $4.99/tháng). | iOS, Android, Windows, MacOS |
|
Reface | Ứng dụng | Android, iOS | Ghép khuôn mặt vào video hoặc GIF người nổi tiếng, chia sẻ dễ dàng lên mạng xã hội |
Avatarify | Ứng dụng tạo Deepfake có sẵn hàng ngàn video người nổi tiếng trong thư viện | Android, iOS |
|
MyHeritage | Ứng dụng | Android, iOS |
|
DeepArtEffects | Ứng dụng/Phần mềm tạo Deepfake trả phí (Gói cao cấp: 92,000VNĐ/tháng; Gói ảnh chất lượng cao: 49,000VNĐ/tháng) với hơn 50 filter, bộ lọc ảnh | Windows, Android, iOS |
|
Jiggy | Ứng dụng | Android, iOS | Tạo video nhảy múa hài hước dưới dạng GIF, cho phép dễ dàng chia sẻ với bạn bè. |
Morphin | Ứng dụng tạo Deepfake có bộ sưu tập GIF có độ phân giải cao, nhiều nét hoạt hình | Android, iOS |
|
>>> XEM THÊM: Bằng cách nào Video KYC gia tăng hàng rào bảo mật cho các giải pháp eKYC
Các tác động tiêu cực từ Deepfake là gì?
Trong những năm gần đây, các chính phủ trên toàn cầu đã bắt đầu nhận thức sâu sắc về mối nguy hiểm từ công nghệ Deepfake và tích cực tìm kiếm giải pháp đối phó. Nhiều quốc gia đã ban hành các quy định pháp luật nhằm hạn chế việc sử dụng công nghệ này, trong khi giới nghiên cứu đang nỗ lực phát triển các phương pháp phát hiện video Deepfake ngày càng tinh vi.

Việc lạm dụng Deepfake có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với xã hội. Các video giả mạo có thể được sử dụng để vu khống hoặc tạo hiểu lầm về các sự kiện quan trọng, từ đó gây ra những tác động tiêu cực đến an ninh, trật tự và ổn định chính trị.
Điển hình như trường hợp các video Deepfake với hình ảnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhà sáng lập Facebook Mark Zuckerberg đưa ra những phát ngôn mà không hề có thật. Những nội dung này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, gây ra nhiều tranh cãi về tính xác thực và làm dấy lên lo ngại về khả năng Deepfake có thể được sử dụng để phát tán thông tin sai lệch.
Ngoài ra, công nghệ này còn có thể được sử dụng để bôi nhọ danh tiếng của người nổi tiếng hoặc các tổ chức, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ.
Đặc biệt nguy hiểm hơn, Deepfake đang được ứng dụng vào các hoạt động tấn công cá nhân trong lĩnh vực tài chính và kinh doanh. Kẻ xấu có thể tạo ra các video giả mạo để lừa đảo những người quản lý tài khoản ngân hàng hoặc đánh lừa các nhà đầu tư, gây thiệt hại nặng nề về tài chính.

>>> XEM THÊM: Fraud Detection: Công nghệ phòng chống gian lận giúp eKYC tăng hàng rào bảo mật
Làm sao để ngăn chặn tình trạng dùng Deepfake để qua mặt định danh điện tử?
Theo thống kê của Cục An Toàn Thông Tin và Bộ Thông Tin và Truyền Thông Việt Nam, tình trạng qua mặt định danh điện tử (eKYC) tại Việt Nam đang đáng báo động với hơn 16 triệu trường hợp giả mạo khuôn mặt và 6,8 triệu trường hợp giả mạo giấy tờ. Trong năm 2023, có 15.900 vụ lừa đảo mạng, gây thiệt hại 391,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP, với 91% liên quan đến ngân hàng.
Hacker có thể chèn deepfake vào quá trình xác thực danh tính trực tuyến bằng ba cách chính:
- Sử dụng phần mềm giả lập, bằng cách chạy máy điện thoại ảo trên máy tính và kết nối với camera ảo, sau đó thay thế ảnh hoặc video xác thực thật bằng dữ liệu deepfake.
- Thực hiện tấn công trung gian (Man-in-the-Middle), can thiệp vào quá trình giao tiếp giữa thiết bị và máy chủ, thu giữ dữ liệu truyền đi và thay thế bằng dữ liệu giả mạo chứa ảnh hoặc video deepfake.
- Áp dụng chèn phần cứng (Hardware Injection), thay thế camera trong điện thoại bằng bộ chuyển đổi HDMI kết nối máy tính, từ đó kiểm soát hoàn toàn quá trình xác thực.

Để đối phó với các trường hợp giả mạo tinh vi trên, doanh nghiệp có thể cân nhắc FPT AI eKYC. Đây là giải pháp định danh khách hàng điện tử được tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến như nhận dạng khuôn mặt (Face-matching), Xác minh thực thể sống (Liveness detection), Video KYC, Quy trình xác thực dành cho doanh nghiệp (eKYB),…
Vượt qua bài kiểm tra Presentation Attack Detection (PAD) của iBeta, đơn vị kiểm định hàng đầu được công nhận bởi Viện Tiêu chuẩn Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kỳ (NIST) để đạt chứng nhận quốc tế ISO/IEC 30107-3, FPT AI eKYC có thể phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hình thức gian lận định danh điện tử tinh vi như sử dụng hình ảnh tĩnh, video phát lại, vật liệu giả mạo như ảnh in, ngón tay giả hay các công cụ mô phỏng gương mặt.
FPT.AI eKYC còn đạt tiêu chuẩn OWASP về bảo mật và chống giả mạo khuôn mặt với hàng rào phòng vệ 2 lớp. Giải pháp có thể giúp doanh nghiệp xác thực khách hàng mọi lúc mọi nơi với độ chính xác lên đến 98% và thời gian xử lý chỉ từ 35-40 giây.

Với sự tiến bộ không ngừng của công nghệ học sâu và trí tuệ nhân tạo, Deepfake có thể sẽ còn tiến xa hơn nữa, khiến cho việc phân biệt giữa thật và giả ngày càng trở nên khó khăn hơn. Do đó, việc hiểu rõ về Deepfake và sử dụng các giải pháp tân tiến như FPT AI eKYC là điều cần thiết để người dùng và các tổ chức có thể nhận diện và ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch.
Trong tương lai, các công nghệ phát hiện Deepfake sẽ được tích hợp sẵn trong các nền tảng mạng xã hội và các ứng dụng khác nhằm đảm bảo tính xác thực của nội dung trực tuyến. Các nhà nghiên cứu và chính phủ cần đóng vai trò tiên phong trong việc tìm kiếm và phát triển giải pháp giảm thiểu sự lan truyền của video giả mạo, đảm bảo an toàn thông tin trên internet.
Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất vẫn là nhận thức, kiến thức và sự cảnh giác của chính người dùng. Hãy luôn giữ đầu óc tỉnh táo và kiểm chứng kỹ thông tin khi tiếp cận với nội dung chưa được xác minh từ các nguồn có thẩm quyền. Hy vọng, bài viết trên của FPT.AI đã mang đến cho bạn các thông tin bổ ích.
>>> XEM THÊM: